گزارش روزنامه نیویورک تایمز از گشایش مراکز خرید بزرگ در تهران

گشايش مراكز بزرگ و شيك خريد در تهران در بحبوحه رونق اندك اقتصادي دست‌مايه خبرنگار روزنامه نيويورك‌تايمز قرار گرفته است كه در گزارشي به بررسي رشد اين قبيل مراكز پرداخته است.

وي گزارش خود را با اشاره به مركز خريد پالاديوم در محله زعفرانيه تهران آغاز مي‌كند كه هر روز خودروهاي گران‌قيمت زيادي مانند پورشه و بنز براي ورود به پاركينگ چندطبقه آن صف مي‌كشند. اين خبرنگار امريكايي مي‌نويسد ايران با وضعيت اقتصادي، قيمت‌هاي پايين نفت و تداوم آثار منفي تحريم‌هاي غرب روبه‌رو است، اما فقط يك شاخص است كه همچنان رشد چشمگيري دارد و آن ساخت‌و‌ساز به‌خصوص ساختن مراكز خريد است.

جمشيد عدالتيان اقتصاددان در مصاحبه با نيويورك‌تايمز مي‌گويد باتوجه به تحريم‌ها و اينكه جاي ديگري براي سرمايه‌گذاري وجود ندارد، ساختن مراكز خريد تنها كار و كسب پول‌ساز در ايران است. به گفته وي، برخي نهادها تنها سازمان‌هايي هستند كه پول دارند و سرمايه‌گذاري آنها در كاري كه سودده است، منطقي است. اين نهادها با مشاركت بانك‌ها، ثروتمندان، مراكز خريد مي‌سازند. در گذشته، خريد كردن در ايران تجربه‌يي يكنواخت بود و بيشتر مغازه‌ها لباس، وسايل برقي و كالاهاي خانگي يكساني را عرضه مي‌كردند. مشتريان اكنون  از كنار فروشگاه‌هاي نايكه و ماسيمو دوتي مي‌گذرند، در سوپرماركت طبقه همكف باگت تازه سفارش مي‌دهند و در باشگاه ورزشي در طبقه بالاي مركز كه رو به رشته‌كوه البرز دارد، ورزش مي‌كنند.

حسن رفتاري، مالك مركز خريد پالاديوم به نيويورك‌تايمز مي‌گويد ما به آنچه مردم مي‌خواهند انجام دهند، توجه مي‌كنيم. آنها مي‌توانند حين خريد كردن، پول خرج كنند، چيز بخرند و لذت ببرند. وي از خانواده‌يي است كه مشهور به داشتن رستوران‌هاي چلوكبابي است. وي قبلا مجتمع‌هاي آپارتماني مجلل مي‌ساخت. او مصرانه مي‌گويد مركز خريد وي ۱۰۰درصد خصوصي است. وي اكنون ۲۵۰فروشگاه اين مركز خريد را يكي‌يكي مي‌فروشد. او گفت ما ۱۰۰۰پاركينگ داريم و تنها اشتباهم اين بود كه پاركينگ بيشتري نساختم.

مراكز خريد مشابه پالاديوم در سراسر تهران رشد مي‌كند. ۶۵ مركز خريد اكنون در تهران در دست ساخت است و البته همه آنها در محلات ثروتمند تهران نيست. اكنون نزديك ترمينال اتوبوس‌راني جنوب تهران، ۳مركز خريد در حال ساخت است. مركز خريد عظيم مگامال نزديك فرودگاه مهرآباد  افتتاح شد. در فاصله اندكي در شمال آن، مركز خريد كورش قرار دارد. يك مشتري در اين مركز خريد گفت تجربه لذت‌بخشي است. همه‌چيز زير يك سقف گرد آورده شده است. مثل مراكز خريدي است كه در دوبي و تركيه ديده‌ام. این مسئله نوید آن را می دهد که سرمایه گذاران ایرانی که در گذشته در دوبی و ترکیه سرمایه گذاری می­کردند، با مشکلات امنیتی و سیاسی ترکیه و مشکلات اقامتی دوبی، به سرمایه گذاری روی مراکز تفریحی-تجاری در داخل کشور روی آورند.

اساسا گروهي متشكل از ۱۰ تا ۲۰ فرد بسيار ثروتمند و نهادهاي حكومتي اين مراكز را مي‌سازند. نيويورك‌تايمز اين خبر را به نقل از مدير يك شركت‌ طراحي نقل مي‌كند كه حاضر به معرفي خود نشد. به گفته وي، اين ساخت‌وسازكنندگان از ساختن مجتمع‌هاي مسكوني به ساختن مراكز خريد تغيير جهت داده‌اند، چون بسيار سودده است.

جمشيد عدالتيان كه عضو اتاق بازرگاني تهران است، مي‌گويد در شهر پرجمعيت و متراكمي مانند تهران، زمين زيادي براي ساختن مراكز خريد بزرگ وجود ندارد. وي مي‌افزايد دولت وجود مراكز خريد را به بازار بي‌نظم ترجيح مي‌دهد، زيرا جمع‌كردن ماليات بر ارزش‌افزوده كه اكنون ۸ درصد است، آسان‌تر است. وي مي‌گويد بايد از ۴ميليون مغازه شخصي در ايران ماليات گرفت. هر چقدر آنها متمركز باشند، بهتر است.

نيويورك‌تايمز در پايان گزارش خود از قول مبين چراغي كه از وي به‌عنوان معاون آقاي رفتاري ياد مي‌كند، مي‌نويسد اين مركز خريد فقط فرهنگ خريد‌كردن ما را عوض نمي‌كند، بلكه اين محلي است كه مردم باهم مهربان هستند. بسياري از افرادي كه مي‌بينيد لبخند مي‌زنند و مانند ديگر جاهاي شهر استرس‌زده نيستند.

واحد تحقیق و توسعه بهره برداری شمیران سنتر

Shemiran center R&D

گزارش B-10